“Çöl Qala”, Elif Şafak və fransız filmi

Besti İsmayilova1

Bir “Çöl”dən keçdim

Deyirlər ey, “Çöl Qala”nı bir oturuma oxudum, bir su kimi içdim… Mən belə edə bilmədim… Mən yavanlıq eləmək istədim.., çörək kimi, loğma-loğma oxudum, hətta 152-ci səhifədə dayandım. İki gün oxumadım, cürbəcür sonluqlar fikirləşməyə başladım. Bu Un_homme_et_une_femme_1966_posterarada yadıma nə vaxtsa oxuduğum bir şeylər düşdü.

Xarici ölkə məşhurlarından hansısa Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər”ini  oxuyurmuş, qəbiristanlıq səhnəsində kitabı örtüb. Deyir ki, bir ay fikirləşdim, əcaba ölü diriltmək məsələsini müəllif necə sonlandıracaq. Bilirəm, müqayisə uğurlu deyil, amma müəyyən çalarlar var. Axı “Çöl Qala”nın müəllifi də ruhunu öldürmüş Qadını “dirildəcəkdi”!

“Dirildə” biləcəkdimi?!

Və amansız sonluq, üzücü nəticə, amma ürəyimcə oldu, qardaşım İlham  demişkən, hind filmi olmayacaqdı ki… Füzulişünaslar da yazır ki, Füzuli Leyli və Məcnu
na bir görüşü qıymadı. Burada da müəllif bir üzbəüz, bir gözəgöz görüşü qəhrəmanlarına qıymır. Oxumağa davam et

Məhsəti Şərif “Çöl Qala”dan yazdı

Mehseti Serif”Çöl Qala”

Vahid Qaziylə bəlkə bir və ya iki dəfə rastlaşmışam. O tanınan yazar, mən isə tanınmayan gənc jurnalist olduğum üçün bəlkə də realda məni diqqətə almayıb. Amma mən nədənsə hər zaman Vahid Qazi deyəndə ürəyimdə bir sıcaklık olurdu. Sonra sosial şəbəkədə ara-sıra söhbət edirdik. Özünün xəbəri olmasa da, onun blokunun oxucusuyam. “Çöl Qala” əsərini yazdığını duyanda da, duyğusal insan hər halda Şuşadan yazıb, dedim. Çünkü Şuşada Çöl Qala məscidinin olduğunu bilirdim.

Kitabın təqdimatı keçirildi. Mənsə onun çap olunmamış variantını oxudum. Texniki səbəblərdən əsəri oxumaq bir az gec oldu. Bir neçə saata oxudum. Aramla, sindirə-sindirə. Əslində Şuşaya bu əsərin yalnız duyğusal bağı varmış. Anladım, əslində yazar başqa araşdırma arxasınca gedib, amma tam başqa əsərlə qarşımıza çıxıb. Oxumağa davam et

Çöl Qala

Çöl Qala – yüklə

Col_Qala_kapak- 1 ve 2

MÜNDƏRİCAT

Müəllifdən

Proloq

I Bölüm. “Salvador Dali” qayıdır

II Bölüm. “Lillian Gish”

III Bölüm. Kədərin göz yaşı

IV Bölüm. Tanrının görünən tərəfi

V Bölüm.  Qaraçı qız

VI Bölüm.  “Qum dəryasının kapitanları”

VII Bölüm. Tamamlanmış yarımçıq portret

Epiloq

Telejurnalist Arzu Qazıyevanın “Çöl Qala”dan reportajı

­Arzu Qaziyeva

Tamamlanmış yarımçıq hekayə

Vahid Qazinin “Çöl Qala” povesti haqqında düşündüklərim

Çöl Qala… Axı, bu ad nə deməkdir? Yox, mənə parol, şifrə lazım deyildi. Mənə sadəcə QALAnın özü haqda bilmək lazım idi…

Biri vardı, biri yoxdu, bir rəssam vardı. Rəssamın yaşadığı qala və çoxlu kətan əsərləri vardı. Amma o, çiçəkləri sevən bir aktrisaya vurulmuşdu və günlərin birində onun pəncərəsi önünə milyon qızıl gül səpdi…

Bu hadisə o məşhur mahnıdan deyil, nə qədər qəribə eyniyyət təşkil etsə də rəssamın həyatının bir parçasına çevrilə biləcək ruhunun monoloqudur. Rəssam həm qəhrəmandır, həm də müəllif.

O, Şuşada doğulub. Çöl Qala adlanan məhəllədə böyüyüb. Nə qəribə adı var o məhəllənin. Sən demə, şəhərin qala divarları tikiləndən sonra bura köçüb gələnlərin bir qismi yer azlığından Şuşa qalasından kənarda məskunlaşmalı olub. Beləcə, həmin yer Çöl Qala adlanb. İnsanlarımıza heyranam, onlar o qədər sadə və yaradıcıdırlar ki, çox uzağa gedib baş sındırmırlar, hər şeyə dərhal bir uyğun ad tapa bilirlər.

Nə isə, mətləbdən uzaqlaşmayım. Qəhrəman da həmin məhəllədəndir. Qəribədir, o, eyni zamanda həm qalanın içində yaşaya bilir, həm də çölündə. Qala onun real həyatı, çöl isə xəyalları, düşüncələri, ruhudur.

Rəssam taleyinə üsyan qaldırıb onu özünə tabe etmək istədi. Lakin üsyan onun məğlubiyyətilə bitdi.

“Doxsanıncı illərin əvvəllərində baş verənlər böyük dəyişiklərdən, umudlardan xəbər verirdi. Dəyişiklik oldu – həyatımızın altı üstünə çevrildi. Sonunda doğulduğum şəhər, böyüdüyüm dağ-dərə, umudunda olduğum azadlığı da itirdim. Müstəqillikdən sonra kommunist zümrəsi canharay dönüb demokrat oldu, yenidən ölkəyə yiyələndi. Tək ölkənin yox, elə bizim də taleyimizə sahib çıxdı. …Adamın ən dəhşətli halı özünü sınmış, alçaldılmış, çarəsiz duyduğu halıdı…”

Elə onda da müəllif sakitcə çıxıb gedir. Uzaqlara gedir. Onun gedişini bir qaçışa bənzədirəm. Təsadüfə bax, bir alman filmi var, adı “QULAQdan qaçış”dır. Düşərgədən qaçmaq istəyən bir alman əsirinə yardım edən həmvətəni ona deyir: “Tənhalıqda səsi itirmək qorxusu var. Öz-özünlə danış, lazım gəlsə, ağaclarla danış”. Oxumağa davam et

“Çöl Qala” oxuculara təqdim olundu – FOTO

panorama 3

Qız Qalasında Çöl Qala

İsveçdə yaşayan yazıçı-jurnalist Vahid Qazinin “Çöl Qala” adlı povestinin təqdimatı olub. May ayının 7-də İçərişəhərdə “Elman dayının dükanı” kimi tanınan kitab mağazasının önündə baş tutan “Qız Qalasında Çöl Qala” adlı təqdimatı V.Qazinin dostları keçiriblər. Oxumağa davam et

Könül Alı “Çöl Qala”dan yazır

Üçüncü dünya sorağında

Konul Ali Col Qala“Çöl Qala” günümüzü zəbt etmiş sosial aləmin sayəsində virtual tanışlığın bəhrəsidi. “Çöl Qala”da  yazar qəhrəmanlarını rəssam kişi və rejissor qadın obrazı ilə oxucuya təqdim edir.

Başlanğıcda iki əks cinsin sevgi münasibətindən çox, iki oxumuşun intellekt yarışına çıxdığı təsəvvürümdə canlandı.

Kitabı təzə-təzə oxumağa başlayanda, nə yalan deyim, öz-özümə “kitab haqqında danışanlar yəqin ki, heç əsərlə tanış deyillər, ancaq yazıçı, tənqidçi təxəyyüllərinin gücü ilə povest haqqda ümümi məlumatı alıb, fikir yürüdürlər” deyə düşündüm.

Əslində isə, ailəli bir kişi ilə dul qadının mübhəm eşqindən bəhs edir, doğrudan da, əsl sevgi hekayəsidi…

Bir haşiyə çıxım: mən kitab haqqında fikirlərimi yazarkən Anjelika Akbarın ifasını dinləyirəm. Kitabla tanış olanlar yəqin ki, o dəqiqə rəssamın qadına məsləhət gördüyü musiqi parçasından söhbət getdiyini anladılar. Niyə məhz bu musiqini? Bunu anlamağa çalışıram. Musiqini dinləyərkən düşünürəm ki, doğrudan da, kişi obrazı təkcə gözəl rəsm əsərləri yaradan rəssam deyil, o,  qadın ruhunu ofsunlayan musiqidən də anlayan  adam  imiş –  hüzur verir… Oxumağa davam et

Tənqidçi İradə Musayeva “Çöl Qala”dan yazır

İrade Musayeva col qala

İnsan ruhunun yaratdığı üçüncü dünya….

Vahid Qazinin “Çöl Qala” povesti haqqında

Vahid Qazi “Çöl Qala” (İlk dəfə “Azərbaycan” jurnalında “CHOLQALA 1992” adı ilə nəşr olunub – 2014, N8) povestində yeni bir sevgi çeşidindən bəhs edir. Bizə çox köhnədən, Füzulinin “Leyli və Məcnun”undan tanış olan qədimdən qədim və müasir zamanımızda qəflətən başımızın üstünü alan “onlayn”, “virtual” ünsiyyət formatındakı tanışlıqlarda zühur edən sevginin yeni şəklindən… Oxumağa davam et

“Çöl Qala” oxuculara təqdim olunacaq

Qiz Qalasinda Col Qala 7 may

“Çöl Qala” oxuculara təqdim olunacaq

Mayın 7-də Bakıda publisist Vahid Qazinin “Çöl Qala” kitabının təqdimatı keçiriləcək.

“Qız Qalasında Çöl Qala” adlı təqdimat mərasimi saat 12-də İçərişəhərdə “Elman dayının dükanı” kimi tanınan kitab mağazasının önündə olacaq. Mağaza Qız qalasının arxasında, Karvansaraya gedən yolun üstündə, Qüllə küçəsi, 10 ünvanında yerləşir.

Bakı Kitab Klubunun nəşr etdiyi kitabın redaktorları Hikmət Sabiroğlu və İmran Bədirxanlıdır. Kitabın arxa səhifəsində filosof Ağalar Məmmədovun, yazıçı Mehriban Vəzirin, ədəbi tənqidçilər İradə Musayeva və Tehran Əlişanoğlunun əsər və müəllif haqda rəyləri verilib.

“Sabahların sahibi bu günün azad gəncliyinə həsr olunan” povest müasir insan həyatının bir parçasına çevrilmiş sosial şəbəkələrdə yaşanan virtual həyatdan bəhs edir. İnsanları bura çəkən hansı istəkdir, qüvvədir? Asılılıq dərəcəsinə çatan bu vərdişin səbəbi nədir? İnsan real həyatdan yorulub bəlkə? Bəlkə bəşəriyyət gələcək virtual həyata beləcə “köçür” aramla? Otuz, əlli, yüz il sonranın insanı hansı dünyada yaşayacaq? Ola bilsin, biz o virtual aləmin pionerləriyik, xəbərimiz yoxdur?

Müəllif hesab edir ki, “Çöl Qala” povestinin məzmunu onun qəhrəmanlarından birinin dediyi bu cümlələrdə açılır: “Biz özgənin yaratdığı dünyada yaşayırıq. Fərq etməz o dünya nədən yaranıb, Allahın “Ol!” əmrindən, ya elmin dediyi Böyük Partlayışdan! Bizə öz dünyamız lazımdır. Hər kəs özünü kirayənişin sandığı özgə dünyadan yeni dünyaya, özünün yaratdığı, sahibi olduğu dünyaya can atır. Öz dünyasını yarada bilən insanlığın sirrini açmış kimidir”.

Novator.az

Xəbər dərc olundu: Qafqazinfo.az, Musavat.com, Teleqraf.com, Bastainfo.com, Moderator.az, Axar.az, Qaynarinfo.az, Turkustan.info, Kulis.az, Terefdar.az

Mehriban Vəzir “Çöl Qala”dan yazır

Mehriban Vezir ve col qala

Məndən içəridəki mən

Mehriban Vəzir “Çöl Qala”dan yazır

Hz. Mövlana deyir: “Məni məndə demə, məndə deyiləm… bir mən vardır məndən içəri…”

Vahid Qazinin “Çöl Qala” əsərindəki rəssam obrazını heç cür “mən” adlandırmaq olmaz. O, hər kəsin, istisnasız olaraq hər kəsin… öz aləmində olan “məndir”.

O, olduğu kimi deyil, heç göründüyü kimi də deyil. Məhz, olmadığı və görünmədiyi kimidir. “Mən”dən içəri olan və hər birimizdə olan, nə olduğumuz kimi, nə göründüyümüz kimi olan biridir.

Gizli tutduğumuz, şifrəsi uzaq və əlçatmaz diyarda qalan, fəqansız, bəyansız sızlayan,  gizlilərinin çözülməyəcəyi… “məndə bir mən vardır məndən içəri…”

“Məndən içəri olan mən” kədərlidir, tənhadır. Ürəyi illərin dolusudur. Saatlarla və sevə-sevə dinləyəcək birinə ehtiyacı var. Bir ömrün sözünü etməyə, əziz bir ömrü usanmadan dinləməyə möhtacdır.

Biz yerimizdə sabit dursaq da “mən” bəzən başqa bir dünya kəşf edir. Olduğu və göründüyü kimi olduğu yerdən baş götürüb qaçır. İkiləşir. Olmadığı, görünmədiyi kimi olur. Orada aşiq olur, sevir, sevilir… qısası, mövcud olur.

Həyat ehtiyacını – həmsöhbətini tapır, doyunca danışır, doyunca dinləyir, bununla da yenidən doğulur. Məndən içəri olan mən dünyaya göz açır. Bu doğuluşunda səadətini tapır. Olduğu və göründüyü kimi olduğu yerdə heç vaxt tapmayacağı səadətini tapır.

Vahid Qazi “Çol Qala” əsərində günümüzün, bəlkə də bütün zamanların insan mahiyyətinə aid ağrılı bir məqama toxunub; İnsan yalnızlığına. Öz evində, ailəsində, çevrəsində yalnız qalan insanın kədərli çırpıntılarına. Yaşadığı həyatın öz həyatı olmadığını dərk edən, günün birində əsil dünyasını kəşf edən, insan məyusluğuna. Və bütün yazıların son acı nöqtəsinə.

Kədərli olsa da, maraqlıdı, oxuyun.

Mehriban Vəzir

Dərc olundu: Moderator.az

 

 

 

 

Ağalar Məmmədov “Çöl Qala”dan yazır

Agalar memmedov ve col qala

 “Sizcə, nədir bu?”

 Vahid Qazinin “Çöl Qala” povesti haqda

L. Wittgenstein-ın belə bir aforizmi var: “Uşaqlar qələm tutmağı yeni-yeni öyrənməyə başlayan çağlarında ağ kağıza cürbəcür cızma-qaralar çəkib, ata-analarına göstərərək, soruşurlar: “Baxın, mən bura nə çəkmişəm?” (Yadımdadır ki, mən də hərfləri yeni öyrəndiyim vaxtlarda onları ard-arda düzüb, “Bura nə yazmışam?”, – deyə evimizdəkilərdən soruşardum – A. M.). Filosoflar da bir nəzəriyyə qurub, özündən sonrakılardan soruşurlar: “Sizcə, nədir bu, çəkdiyim, yazdığım..?” ”Bir sözlə, “Sizcə, nədir bu?” sualı uşaqlığımızda çəkdiyimiz cızma-qaralardandan başlayır, yetkin yaşlarımızda yaratdığımız böyük əsərlərədək davam edir. Oxumağa davam et